بررسی بیوسیستماتیکی جنس jaculus erxleben, 1777 در ایران با استفاده از مطالعات ریخت سنجی هندسی و rflp

جنسerxleben, 1777 jaculus شامل سه گونه ی دوپای سه انگشتی بزرگ (murray, 1884 j. blanfordi)، دوپای سه انگشتی کوچک (linnaeus, 1758 j. jaculus) و j. orientalis می باشد که دو گونه ی اول در ایران وجود دارد. اخیراً گونه ی جدید دوپای سه انگشتی تالرdarvish, 2005) ( j.thaleri نیز توسط آقای دکتر درویش و همکاران از کویر نمک کاشمر و بندان براساس تحلیلهای ریخت شناسی و ریخت سنجی شناسایی و معرفی شده است. به منظور بازنگری در سطح جنس و گونه در ایران، 70 نمونه از مناطق مختلف ایران جمع آوری شد و با روش لندمارک در ریخت سنجی هندسی و rflp مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل های اندازه و شکل نشان داد که دو گونه ی j. jaculus و j. blanfordi از لحاظ اندازه و شکل جمجمه و آرواره کاملاً از یکدیگر متمایز اند. در سطح گونه نیز در هر دو گونه تغییرات بسیاری مشاهده شد که می تواند به دلیل الگوی تکه ای پراکنش جمعیت های دو گونه در ایران باشد. تحلیل های شکل در سطح گونه نشان داد جمعیت های هر دو گونه براساس شکل جمجمه و آرواره از یکدیگر جدا می شوند اما آرواره می تواند گزینه ی مناسب تری برای بررسی تغییرات و جدا کردن جمعیت های هر گونه باشد. در روش rflp چهار الگو به دست آمد که یکی از آن ها متعلق به گونه ی j. jaculus و سه الگوی دیگر متعلق به j. blanfordi بودند. در گونه ی j. blanfordi نیز جمعیت های یزد، اصفهان و سراوان یک الگو و کاشمر و بجستان الگوهای دیگر را تشکیل می دهند. به طور کلی بررسی بیوسیستماتیکی این جنس در ایران نیازمند نمونه برداری گسترده تر از تمام نقاط ایران است.